Ταυτότητα: Οι σπόροι ή, πιο σωστά, τα «φασόλια» τόνκα είναι τα σπέρματα του γιγάντιου τροπικού δέντρου κουμαρού (kumarú) ή Διπτέρυξ η εύοσμος (Dipteryx odorata), που κατάγεται από την Κεντρική και το βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής. Τόνκα στη γλώσσα των ιθαγενών Γκαλιμπί (Galibi) της Γαλλικής Γουιάνας σημαίνει «φασόλι», ενώ το δέντρο κουμαρού (το ξύλο του είναι γνωστό και ως βραζιλιάνικο τικ –Brazilian teak–, χωρίς όμως να έχει σχέση με το αυθεντικό τικ), βοτανολογικά κατατάσσεται στα ψυχανθή (Fabaceae), όπως και τα όσπρια.
Μορφή: Το φασόλι τόνκα είναι μαύρο και μοιάζει με ζαρωμένο αμύγδαλο.
Αρώματα και γεύση: Τα πολύπλοκα αρώματά του, που οφείλονται στην ουσία κουμαρίνη, κινούνται στην γκάμα του ξύλου και της βανίλιας, με νότες κανέλας, ζαφοράς, μόσχου, κομμένου χόρτου, πικραμύγδαλου και γαρίφαλου, αλλά θυμίζουν κάπως και μαχλέπι. Σε κρύο περιβάλλον, σε παγωτά και κρέμες, προβάλλονται αρώματα βανίλιας, καραμέλας και ρεικόμελου. Αντίθετα, γευστικά το φασόλι τόνκα είναι μάλλον ουδέτερο.
Στην κουζίνα: Χρησιμοποιείται σε πολύ μικρές ποσότητες, κατ’ αρχήν στη ζαχαροπλαστική, πάντα τριμμένο την τελευταία στιγμή, στον μεταλλικό τρίφτη του μοσχοκάρυδου. Αρωματίζει γλυκά με σοκολάτα, καφέ ή εσπεριδοειδή, αλλά και μπισκότα, παγωτά ή κρέμες. Στο φαγητό οι ήπιες νότες του πικραμύγδαλου αναδεικνύουν διάφορους πουρέδες (κολοκύθας, πατάτας και γλυκοπατάτας), τις σάλτσες με ντομάτα, τις σούπες ψαριών, τα χτένια, τον αστακό και τα πουλερικά.
Ταιριάσματα: Συνδυάζεται με τη βανίλια, την ινδική καρύδα, το γλυκάνισο και το πιπέρι. Τα αρώματά του πολλαπλασιάζονται δίπλα στα κεράσια, τα βερίκοκα και το λεμόνι γιούζου (yuzu).